„Kaszëba mô cwiardą mòwă, ale mitczé serce. - Kaszub ma twardą mowę, ale miękkie serce”
Język kaszubski wielokrotnie spotkał się ze sporem w prasie, mediach czy literaturze naukowej co do swojej przynależności, w związku z tym do dziś jest on traktowany jako odrębny język słowiański, dialekt języka polskiego lub język regionalny. Bez względu na to, jakie weźmiemy pod uwagę kryteria , język kaszubski dla rodzimego społeczeństwa kaszubskiego będzie zawsze językiem korzennym.
Poprzez status prawny w takich miejscach jak urzędy gminy, urzędy pocztowe czy nawet banki możemy usłyszeć kaszubszczyznę w pełnym wydaniu, legalnie jako język pomocniczy. Pierwszą gminą, która wprowadziła prawną możliwość używania języka kaszubskiego jest gmina Parchowo (powiat bytowski), a i w innych miejscach województwa pomorskiego takiej gwary nie zabraknie.
Na dzień dzisiejszy jest wiele szkół, nie tylko podstawowych, ale również wyższych, w których wprowadzono przedmiot kaszubszczyzny, a od 2005r. z języka kaszubskiego można zdawać egzamin maturalny.
Pochodzenie nazwy omawianego języka nie jest znane. Niepodważalnym faktem jednak jest to , iż miały na to wpływ względy polityczne, a co za tym idzie przesiedlenia i emigracje w XIX wieku m.in. do Kanady oraz liczne represje i prześladowania.
Pomimo wielkich kontrowersji co do klasyfikacji języka kaszubskiego niezaprzeczalnym stwierdzeniem jest, iż podobieństwo do języka polskiego jest stosunkowo duże. Pomimo analogiczności polsko-kaszubskiej warto podtrzymywać różnorodność językową, a zarazem kulturę i tradycję tej społeczności:
„Nie gadôj, jaż ùzdrzisz. - Nie mów, zanim nie zobaczysz”